Το χαμόγελο των Ετρούσκων : [μυθιστόρημα] / Jose Luis Sampedro ; μετάφραση Αγγελική Βασιλάκου.

Τίτλος πρωτοτύπου: La sonrisa Etrusca.

«Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το Χαμόγελο των Ετρούσκων του Χοσέ Λουίς Σαμπέδρο (εκδόσεις Γκοβόστη) έχει πουλήσει εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα σ' όλο τον κόσμο.
Και ακόμα σημαντικότερο είναι πως, εκτός από μπεστ-σέλερ, είναι και καλό βιβλίο (το ένα δεν είναι πάντα συνάρτηση του άλλου), ίσως το καλύτερο βιβλίο που ο υπογράφων διάβασε φέτος.
Κι ακόμα είναι απορίας άξιον πώς ένας καθηγητής οικονομολογίας -ιδιότητα που απαιτεί συγκεκριμένες ικανότητες- έγραψε ένα τόσο απίστευτα τρυφερό μυθιστόρημα. Κι αν θέλετε ακόμα κάτι, για να συμπληρωθεί το παζλ, ο Σαμπέδρο τοποθετεί τους ήρωες και την πλοκή του βιβλίου του στην Ιταλία, αποδεικνύοντας εκπληκτική γνώση για τη χώρα, τα γλωσσικά ιδιώματα, τον αγώνα των παρτιζάνων κατά του φασισμού και του ναζισμού.
Όλα αυτά όμως θα ήταν απλώς γνώσεις, αν ο Σαμπέδρο δεν είχε καταφέρει να πλάσει με μοναδική ζωντάνια τον Σαλβατόρε Ρονκόνε, τον γέροντα πρώην παρτιζάνο, τον άνθρωπο που γεύτηκε τη ζωή ως το μεδούλι στα βουνά του Ιταλικού Νότου για να καταλήξει στο Μιλάνο, άρρωστος από καρκίνο στο σπίτι του γιου του, περιμένοντας το θάνατο.
Εκεί ακριβώς στη μεγαλούπολη -χώρο που θεωρεί κατ' εξοχήν εχθρικό ο Σαλβατόρε- θα βρει δυο συμμάχους που θα του επιτρέψουν να αλλάξει στάση ζωής και να πολεμήσει την αρρώστια, τον εγγονό του και μια γυναίκα που θα την αγαπήσει και θα τον αγαπήσει. Κι ας ξέρει ο γερο-παρτιζάνος ότι δεν μπορεί να αποτρέψει το τέλος.
Ο Σαλβατόρε θέλει να βοηθήσει τον Μπρουνέτο, τον εγγονό του, στη μάχη του με τη ζωή που μόλις αρχίζει, θέλει λες να τον διδάξει κυτταρικά πώς θα αντιμετωπίσει αυτά που θα βρει μπροστά του. Κι ως μόνη ανταμοιβή του περιμένει από τον εγγονό να μπορέσει να αρθρώσει τη λέξη "παππού". Κι ύστερα υπάρχει η Ορτανσία, ο τελευταίος μεγάλος έρωτας, άδολος και τρυφερός, που θα μπει στη ζωή του γέροντα βοηθώντας τον να καταλάβει, ν' αλλάξει. Ο Σαμπέδρο αντιπαραθέτει στο σύγχρονο τρόπο ζωής, μέσω του Σαλβατόρε, τις υγιείς αξίες που περνώντας ο καιρός ξεχνάμε. Μιλά για την ομορφιά που στερούμεθα, για τις γεύσεις που δεν απολαμβάνουμε, για τη χαρά που δεν ζούμε.
Το Χαμόγελο των Ετρούσκων είναι βαθιά ερωτικό βιβλίο, βιβλίο ελπίδας - κι ας ξέρει ο αναγνώστης πως θα τελειώσει μ' έναν θάνατο. Είναι, τέλος, βιβλίο που χτυπά το στόχο του στο κέντρο που κάνει εν ολίγοις καλύτερο άνθρωπο αυτόν που το διαβάζει.»